Published on Mart 6th, 2021
0Amca, işi bitirdik! (3) – Hüseyin Şenol
Kosova’nın bağımsızlığa kavuşmasıyla birlikte, Arnavut Halk Önderi Adem Jashari’ye “Bac, u Kry” (Amca, işi bitirdik!) şeklinde verilen ve yerine getirilen söz gibi; tüm sömürge halklara “Kahramanlar, işi tamamladık!” diyebileceği “ulusal kurtuluşlar” diliyorum.
Kosova Kurtuluş Ordusunun kurucu komutanlarından, aynı zamanda Kosova’nın bağımsızlığının sembol isimlerinden biri olan Adem Jashari, sömürgeci Sırp güçleri tarafından katledilmesinin 23. yılında anılıyor.
Kosova’nın bağımsızlığı için Arnavutların dünyada ender örneklerinden biri olan ulusal kurtuluş mücadelesine, “Kosova, ezilen tüm halklara örnektir (1)” ve “Kosova’ya bak, sömürgecileri ve ona karşı mücadeleyi gör (2)” başlıklarıyla geçtiğimiz ay kaleme aldığım yazılarda geniş bir şekilde değinmiştim. Bu serinin üçüncü bölümünde de 7 Mart 1998’de katledilen UÇK kurucu komutanlarından Arnavut Halk Önderi Adem Jashari’ye yer vereceğimi belirtmiştim.
Tüm Arnavut halkı gibi; Adem Jashari (Yaşari) benim için de önemli bir mücadele insanı. 77’de başladığım mücadelemin 21. yılında, yani 1998’de ölümüne verdiği direnişle ve mesajla benim de üzerimde büyük etkisi oldu. O zamandan beri, Adem Jashari için de “Böyle olur halk önderleri” derim.
Aslında Jashari sadece benim için değil, tüm halkım için yeniden doğarken, somürgeci Sırbistan’ın da korkulu rüyası olamya devam etti.
Jashari, ölümlerden yeniden doğan halk önderleri arasında yerini almıştır.
Arnavut halk önderi Adem Jashari
28 Kasım 1955 yılında Drenica bölgesinde bulunan Prekaz’da doğan Adem Jashari, Zahir Pajaziti ile birlikte 1994’te Kosova Kurtuluş Ordusu’nu (UÇK) kurdu. Daha önce de çok sayıda tanınmış yurtseverin çıktığı bölge olması da, Jashari’yi ayrıca etkilemiş, yurtsever olmasında önemli etken olmuştur.
Örgütlü halk hareketlerinde, 1981 yılından itibaren ön saflarda yer almaya başlayan Jashari’nin, Emin Latit, Tahir Meta ve kardeşi Hamez Jashari de ölene kadar ayrılmadığı silah yoldaşlarıydı.
Silahlı eylemlerinden sonra Arnavutluk’a geçen Adem Jashari burada gerillaları eğitmeye başladı. Daha sonra, kurucusu olduğu UÇK’nın Drenica Bölge Komutanlığı görevini aldı.
Kosova Kurtuluş Ordusu (Ushtria Çlirimtare e Kosovës), tek genel komutan yerine, bölge komutanları esasına göre örgütlenmişti. Bu da UÇK’yı daha güçlü kılıyordu. Komutanlar, o bölgenin insanları olduğu için de hem bölgeyi daha iyi tanıyor, hem de halkın güvenini daha fazla alıyordu.
Mücadenin en önünde duran Adem Jashari, özellikle de Sırp polis ve ordu binalarına saldırılarla düşmana ağır darbeler vurmuştu. Jashari, sömürgeci Sırbistan’ın bir numaları düşmanı ilan edilmişti.
Tüm köy direndi
Kosova Kurtuluş Ordusu’nun (UÇK) kurucu kumandanlarından olan Adem Jashari’nin hayatı ve ulusal kurtuluş mücadelesindeki önemi büyüktür. Jashari bu yurtsever hareketin önemli önderidir. Arnavut Halk Önderi Adem Jashari, 7 Mart 1998’de sömürgeci ordu ve polisin kuşatmasında teslim olmamış ve 36 saat süren çatışmada ailesinden 52 kişiyle birlikte katledilmiştir.
Jashari, mücadeleyi çok daha ileri aşamalara taşıyacağını belirterek, büyük ihtimalle son kez olacağını kendisinin bildiği şekilde, son kez dağdan inip evine gider ve o anda evde buluna ana babası dahil, kardeşleri, yeğenleriyle birlikte, köyü kuşatan sömürgeci Sırp askerlerine karşı direnerek ölümüne çatışır. Amcası dahil, köydeki çok sayıda Jashari sülalesinin evi Sırp askerler tarafından kuşatılır ve taranır. Ev top atışlarıyla da vurulur. Bebekler dahil herkes katledilir, ama kimse teslim olmaz ve önderleri Adem Jashari’yi sömürgeciye vermezler.
Sadece Jashari’nin evinde 52 kişi katledilir. Çatışma 36 saat sürer.
Gerçekten de o andan itibaren, Jashari’nin dediği gibi; mücadele büyük ivme kazanır ve Arnavut halkı artık önlenemez bağımsızlık için daha kararlı adımlarla yoluna devam eder.
Yukarıda da belirttiğim gibi, bu tarih aslında Jashari’nin yeniden doğduğu bir tarihtir. Sömürgecilerin bile tahmin edemeyeceği kadar büyük etki yaratan bu katliam, Jashari’yle birlikte Kosova’nın da yeniden doğuşunu hızlandırdı.
Bu tarihten itibaren, gençler akın akın UÇK saflarına, silahlı mücadeleye katılmaya başladı.
Amca, işi bitirdik!
Jashari, ölümden sonra halk kahramanı ilan edilerek, bağımsızlığın sembolü oldu. 17 Şubat 2008’deki bağımsızlık ilanından sonra, tüm ülkede, şehirlerin en işlek yerlerine heykelleri dikildi, posterleri asıldı.
“Bac, u Kry!” (Amca, işi bitirdik!) yazılı Adem Jashari’nin resminin bulunduğu tişörtler, tüm dünya Arnavutları için kült oldu. Çok sayıda bardak gibi eşyalar ve çıkartmalar da bulunmakta bu şekilde. (Buradaki “Bac” amca olarak çevrilmekte çoğu dillere. Aslında büyük erkek kardeş, yani abi anlamındadır. Ben de genele uyup “amca” olarak bırakıyorum)
1, 2, 3, daha fazla UÇK
Önümüzdeki dönemde, bu alandaki araştırmalarım, yazılarım sürecek. Çoğunuz bilir; son yıllarda Kosova, Arnavutluk, Karadağ, Yunanistan, Sırbistan gibi ülkelere gidip, Arnavut halkını, yani kendi halkımı ve topraklarını yerinde araştırıyor, ileriye yönelik, yazıya dökülecek çalışmalar yapıyorum.
Adem Jashari’lerin UÇK’sı ve ulusal kurtuluş mücadelesi başta Kürt halkı olmak üzere, tüm dünyada ulusal kurtuluş hareketlerine örnek olmaya devam etmekte. UÇK, sadece Kosova’da değil, ulusal kurtuluş ordusu olarak, Arnavut halkının tüm parçalardaki bağımsızlık mücadelesi, Kürt ve tüm sömürge halklara örnektir.
UÇK, Kosova’da “misyonunu” doldurmuş olsa da, bu orduyu örnek alan Karadağ, Makedonya, Yunanistan, Sırbistan gibi bazı parçalarındaki Arnavutlar da ulusal kurtuluş mücadelesi sürdürüyor. Makedonya’daki Arnavutların gerilla örgütü “Halk Kurtuluş Ordusu” (Ushtria Çlirimtare Kombëtare – UÇK), şimdiki güney Sırbistan’da bulunan Arnavutların bölgesinde “Preshevës, Medvegjës ve Bujanocit Kurtuluş Ordusu” (Ushtria Çlirimtare e Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit – UÇPMB) ve Yunanistan sınırları içinde bulunan sömürge bölge Çamerya’da mücadele veren Çamerya Kurtuluş Ordusu ( Ushtria Çlirimtare e Çamërisë – UÇÇ ), buna örnektir.
Bir parçadan sonra da diğer parçalara ve diğer ezilen uluslara destek yurtseverliğin olmazsa olmazıdır. Arnavutlar da tüm parçalarda bağımsızlığını kazanana kadar mücadeleye devam edeceklerini her ortamda dile getiriyor, mücadelesini sürdürüyor.
Kendi toprakları dışında, İtalya, Türkiye ve diğer ülkelerde azınlık olarak yaşayan milyonlarca Arnavut da, azınlık olmaktan dolayı kaynaklanan sorunları doğrultusunda daha aktif mücadele etmelidir.
Enternasyonalizm ve şovenizm
UÇK üzerinden yapılan karalama kampanyası, tüm dünyada ulusal kurtuluş hareketlerine zarar verir. “Tamam, o zaman halkının ulusal kurtuluşunu, bağımsızlığını kazandı ama, yaptığı kötü şeyler de vardı” şeklinde yorumlarda bulunmak, kendi “içimizde” sosyal-şovenizmin dışa vurumudur. Onun üzerinden ulusal kurtuluş hareketlerine saygısızlıktır. Bu davranışlar sadece o döneme değil, günümüze de saldırıdır, mücadeleye de saldırıdır. Tabii ki, eksik ve hatalı yanlar da ortaya konmalıdır, ama bu bir karalama kampanyasına dönüştürülmemelidir. Hele hele, sömürgeci celladı överek bunu yapmanın adına ne denir, telaffuz bile etmek istemiyorum.
Önceki bölümlerde kısa olarak değindim ama, bizim arakadaşlara Kosova bayrağını ne anlama geldiğini ve seçimlerde kontenjanlar uygulamasını araştırmalarını tavsiye ederim. Bu durum ve uygulamanın bile kendilerinden ne kadar daha “enternasyonalist” olduğunu görecekler. Çamur atılacağına, enternasyonalist-sosyalist tavır gösterilmesi daha hayırlı olacaktır.
Kosova, o dönemde olduğu gibi, günümüzde de dünya devrimci ve ilerici komuoyunda tartışılmaya devam ediyor. Bana göre de bu durum, dünya devrimci hareketi içerisinde “bulanıma” ve “tutarsızlığa” da yol açıyor. Bu durum, sosyalist hareket içindeki devrimci-enternasyonalist eğilimle şovenist eğilim arasındaki farkı açığa çıkaran ince bir çizgi. Bu bunalınım diğer adı, o dönem Yugoslavya’nın “sosyalist” olduğunu iddia eden “revizyonist-şovenist” çizgidir.
Bir bölümüne Kürt sorunu örneğiyle kafalarına vura vura göster(il)di. Devamı da gelecek elbette; hala ve inatla Kürt yurtseverlerine, Katalan bağımsızlıkçılara da bu konuda saldıranlara ve aşağılayanlara.
Özgürlük hareketlerine ve savaşçılarına saygı
Bağımsızlık sonrası da özgürlük gerillaları saygıyı hak ediyor. Ölümden korkmayan bu kahramanların, tek istekleri olur “unutulmamak”. Kosova halkı, bağımsızlık mücadelesinde hayatını kaybedenlere saygı için elinden geleni yapmakta. Her köy ve kasaba, mücadelede yitirilen özgürlük savaşçılarının mezarlarına gözü gibi bakıyor, en görünür ve işlek yerlerde, kahramanların heykelleri dikili, portreleri asılı.
Bu yazı serisinin üçüncü bölümünü bitirirken, kahramanlara saygıyı yerinde, Kosova’da incelemeye devam edeceğim.
Jashari, ölümünden sonra bütün Arnavutlar tarafından daha da çok tanınan, bağımsızlık sembolü bir kahraman haline geldi. 17 Şubat 2008’de ilan edilen bağımsızlık sonrası, evi çatışmadan sonraki haline hiç dokunulmadan korunarak, müze haline getirildi.
Adem Jashari Anmaları için geçen yıl Kosova’ya gitmiştim. Bu yıl da çok gitmek isterdim ama pandemi koşulları el vermedi maalesef. Arnavut topraklarını önümüzdeki dönemde de dolaşmaya devam edeceğim.
Özellikle ulusal kurtuluş örgütlerine ve kahramanlarına saygı meselesine de büyük önem verdiğimin altını, bu konular üzerine yazdığım her yazıda belirtmeye ve bazen de açmaya çalışıyorum. Önümüzdeki dönemde daha da fazla açacağımı şimdiden belirteyim.
Tüm sömürge halklara, Kosova’nın bağımsızlığa kavuşmasıyla birlikte, Arnavut Halk Önderi Adem Jashari’ye “Bac, u Kry” (Amca, işi bitirdik!) şeklinde verilen ve yerine getirilen söz gibi; “Kahramanlar, işi tamamladık!” diyebileceği “ulusal kurtuluşlar” diliyorum.
Hüseyin Şenol – 06.03.2021
Serinin birinci ve ikinci bölümü için tıklayın:
– Kosova, ezilen tüm halklara örnektir (1) – Hüseyin Şenol
– Kosova’ya bak, sömürgecileri ve ona karşı mücadeleyi gör (2) – Hüseyin Şenol