Bir Dünya Devi: BlackRock | Hagen-İlhan Ayer

Süper zenginlerin lobicisi kimdir? Savaş halindeki devletlere kritik kredi sağlayan kuruluşların isimlerini sayabilir miyiz? Vergi muafiyetlerinden, vergi ödememekten kaçınmak için posta kutusu şirketleri kuranlar kimlerdir? Batı ekonomilerinin bir numaralı gölge bankası hangisidir?

Yüzyılımız kapitalistleri kimlerdir, hangi kuruluşlardır? Bu kuruluşların, bankalarla, üretici güçlerle, para odaklarıyla ne gibi bir bağlantıları vardır? Merkez bankalarının arkalarındaki finans kuruluşları hangileridir? Yatırım bankalarının para kaynakları nerelerdedir? Dünyadaki zenginlerin, işadamlarının, güç sahibi insanların servetlerini yöneten kuruluşlar hangileridir?

Süper zenginlerin lobicisi kimdir? Savaş halindeki devletlere kritik kredi sağlayan kuruluşların isimlerini sayabilir miyiz? Vergi muafiyetlerinden, vergi ödememekten kaçınmak için posta kutusu şirketleri kuranlar kimlerdir? Batı ekonomilerinin bir numaralı gölge bankası hangisidir? Uzatmadan söyleyelim, bu sektörün en büyüğü BlackRock’tur.

BlackRock, 1988 yılında, Lawrence Fink önderliğinde, sekiz çalışma arkadaşıyla birlikte Blackstone’un bir kolu olarak kuruldu. Şirketin yönettiği sermaye 1992 yılında 17 milyar dolara ulaşırken, 1994 yılında bu rakam 53 milyar dolara erişti. 1999 yılında BlackRock’un yönettiği para 165 milyar olurken, bu rakamın yerini 2004 yılında 324 milyar dolar aldı.[1]BlackRock’un günümüzde yönettiği değer miktarı ise ürkütücü boyutlarda: 6,4 trilyon dolar.Batı dünyasının sermaye karteli olan BlackRock, 30 ülkede 70 şubesiyle temsil edilirken, ağırlık Amerika, AB ülkeleridir. BlackRock Asya’da azımsanmayacak ölçüde varlığını sürdürürken, Federal Almanya’daki merkezler Frankfurt ve Münih gözükmektedir. Diğer önemli merkezleri ise lobi faaliyetlerinin sürdürüldüğü AB’nin başkenti Brüksel’dir. BlackRock, henüz 2012’li yıllarda, 300 büyük Batı sermayeli şirketin 282’sinde büyük aksiyonerdi. 2017 yılı sonunda BlackRock, dünya çapında tamı tamına 17.309 ticari müesseseye, bankalara, çeşitli sermaye organizasyonlarına ortak olmuş durumdadır.

Batı dünyası finans sektörünün en büyüklerinden biri olan BlackRock’un en büyük kurucu ortağı 34,4 yüzdeyle PNC adlı banka. İkinci büyük kurucu ortak 8,4’lük yüzdeyle Vanguard. Wellington 7,2’lik yüzdeyle üçüncü sıraya yerleşirken, BlackRock’un kendisi 6,9’la sıralamaya giriyor. Capital World adlı şirket ise 6,6’lık ortaklık payına sahip. PNC, 2005 yılında Washington Riggs Ulusal Bankası’nı satın alır. Amerika’nın en eski bankalarından biri olan Riggs’te eski Amerikan başkanları olan Abraham Lincoln ve Jefferson Davis’in banka hesapları bulunmaktaydı. Riggs, 2005’yılına kadar 150 yıl boyunca, ABD’de bulunan yabancı elçiliklerin, ABD’nin yurtdışı elçilik ve konsolosluklarının tüm bilgilerini gizlemiştir. Tarihinde başka karanlık noktaları da barındıran Riggs, sosyalist Rusya’nın yağmalanmasından sonra, Boris Jelzin’le birlikte, Michail Chodorkowski’nin servetini Batı ülkelerine transfer etmesine yardım etmişlerdir. Dahası: Riggs’in iş partneri olan, hükümete yakınlığı ile bilinen Washington merkezli banka olan Alex. Brown CIA ile beraber çalışmıştır. Alex. Brown bankası, Jeffrey Bezos’un sahibi olduğu Amazon şirketinin yükselişinde de rol oynayacaktır. 2001 yılında, New York World Trade Center’deki terör saldırılarından sonra soruşturmaya yürüten görevliler, Riggs’in banka hesaplarında, teröristleri finanse edenin Suudi elçi Prens Bandar olduğu gerçeğiyle karşı karşıya kalmışlardır. Ancak, bu skandal, skandal olamazdı, olamadı da.Gerekçeleri belli!

Öte yandan, savcılar İspanya’da, İngiltere ve Şili’de ABD’nin koruması altında bulunan diktatör Augusto Pinochet’in rüşvetle elde ettiği paraların 10 Riggs hesabında yattığını ortaya çıkardılar. Riggs durumu kurtarmak için Karabik’te hayali bir firma bile kurdu. Fakat, bu skandalın duyulması da önlendi: PNC bankası Riggs’i köklü müşterileri ve ilişkileri ile satın aldı. Böylelikle ABD’nin 200 yıllık başkent bankası Riggs kamuoyunun hafızalarından silindi.

Peki, BlackRock’un yükselişi nasıl oldu? Hangi zaman diliminde yükseldi BlackRock? Finans krizleriyle, yükselişinin bir ilgisi var mıydı? BlackRock’un kurucusu Lawrence Fink, Wall Street’te bir yatırım bankası olan First Boston’da çalışmıştı. Bu büyük Amerikan bankasında tek bir banka menajeri, yeni bir finans ürünü geliştirmişti, testi yapılmıştı, sadece finansör aranıyordu. Böylece Fink, First Boston’da, değerli kağıt yatırımcısı olarak, bankalarca satın alınan, daha sonra buna bağlı emlak ve diğer kredilerin oluşturulduğu bir güvence kaynaklarından biri haline geliyordu. BlackRock ilk büyük yükselişini, Fink’in de içinde bulunduğu finans spekülasyonu ile yapacaktı. Fink, 2007 yılında iflas etmiş geleneksel Batı bankalarını yönetmişti. BlackRock şefi, 1980’li yıllarda First Boston’da kendisinin de aldığı ipotek kağıtları, 2007-2008’deki krizinin nedenlerinden biri olmuştur. Böylece, BlackRock tarafından idare edilen servet, çok hızlı bir şekilde 2004’de 300 milyar dolardan, 2008 yılında 1,3 trilyona yükselmiştir. BlackRock’un ikinci büyük sıçrayışı ise, iki yıl içinde, finans krizinin çözümü sırasında olur. Eski ABD Başkanı Obama, finans krizinin çözümü için Fink’e menajerlik görevi verir. BlackRock, krizi çözmek için, yatırım bankaları olan Bear Stearns- Lehman Brothers’le, devlet sigorta karteli olan American International Gruop’u (AIG) kurtarmak için koordine eder. Bir örnekle bunun ne anlama geldiğini anlatmak istersek: AIG’in ödemesi gereken sigorta tutarları Goldman Sachs ve Deutsche Bank’a ödenmiştir. Bu ilişkide, BlackRock’un aldığı ücret 180 milyon dolardır.

BlackRock’un dünya çapında, hisse senetleri üzerinden yüzlerce şirkete ortak olduğunu daha önce belirtmiştik. Hatta bu şirketler zaman zaman birbirlerinin rakipleri bile olabilmektedirler. Blackrock’un 500 büyük Amerikan şirketinin 438’ inde hissesi vardır. Bu şirketlerin içinden bazıları şunlardır: Amazon, Google, Facebook, Apple, Microsoft. Wall Street’deki hatırı sayılır bankaları, Batı Avrupa’nın güçlü bankaları da bu listeye dahildir. Bu dev kuruluş, Batı dünyasının önemli silah, kimya kuruluşlarına da ortaktır: Lockhead, BAE Systems, Rheinmetall, Bayer. Pay sahibi olunan seyahat şirketleri: Lufthansa, Rynair. BlackRock’un ortak olduğu enerji şirketi RWE’dir. Listede otomobil devleri de vardır. General Motors, Daimler.

Peki, BlackRock kimlerle çalışıyor, müşterileri kimlerdir? Tahmin ettiğiniz gibi süper zenginler, multimilyonerler, multimilyarderler, iş insanları, menajerler, büyük holdinglerin sosyal projeleri olarak adlandırılan vakıflar. BlackRock aynı zamanda ABD’nin bazı kredi derecelendirme şirketlerine de ortak. Bu “Ratings kuruluşları” şirketlerin ödeme yeteneklerini, kredi olanaklarını, işletmelerinin içinde bulundukları durumları analiz ediyorlar. Bu şirketlerin yanına, Federal Alman Borsa’sı Dax’tan 30 şirketi de ekleyebiliriz. Böylelikle BlakcRock işin iki yanında da görülebiliyor: Hem siparişi veren, hem de alan tarafta.

BlackRock ayrıca önemli devletlerde, uluslararası enstitülerle lobicilik yapmaktadır. Bu dev kuruluş, eski politikacıları, eski bankerleri kendi yönetimine alırken, önemli devletlerdeki politik nüfuz alanlarını da genişletmektedir. Lawrence Fink, 2013 yılında, ABD’nin eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’u BlackRock’un denetleme kurulunda görevlendirmiştir. Ayrıca, Obama hükümetinin bazı üyeleri de BlackRock bünyesinde menajerlik yapmışlardır. Bunun dışında, AB’nin kredi birimleri, AB’nin bir enstitüsü olan Avrupa Yatırım Bankası EIB, Avrupa Birliği ülkeleri, son olarak Federal Almanya kuruluşları Amerikan kredi derecelendirme kuruluşlarıyla çalışmışlardır.

BlackRock’un kurucusu Lawrence Fink, eski İsviçre Merkez Bankası’nın şefi olan Philipp Hildebrand’ı şirketinin küresel denetleme kuruluna alır. 2016 yılında Jean-François Cirelli Blackrock’un başkanı olur. Dahası var: Allianz/PIMCO’dan Christian Staub Federal Almanya, İsviçre, Avusturya, doğu Avrupa’dan sorumlu “BlackRock”çu olur. Christian Staub’u 2018 yılında, Deutsche Bank’ın şefi Dirk Schmitz izler. 2018 yılında eski Deutsche Bank şefi Jürgen Fitschen BlackRock tarafından idare edilen Vonovia şirketinin denetleme kurulu başkanı oluyor. Federal Almanya’da eski Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) Alman Meclisi fraksiyon şefi Friedrich Merz, BlackRock F. Almanya’nın denetleme kurulunun başına geçer. BlackRock’un Avrupa Birliği’nin başkenti olan Brüksel’deki lobi faaliyetlerinin bedeli 2011 yılından 2018 yılına kadar toplam 1,5 milyon avroya ulaşmaktadır.

BlackRock Amerikan merkezli Amazon şirketinin en büyük hissedarıdır. Bu şirket, dünya çapında, özellikle sendika, iş ve insan haklarının dikkate alınacağı durumlarda saldırgan politikalar yürütmüştür. Amazon, Federal Almanya’da yıllardan beri ver.di ile tarife anlaşması imzalamak için direniyor. BlackRock, Deutsche Post -DHL ve Commerzbank’ın ikinci büyük hissedarıdır. Federal Almanya hükümeti, bu işlerde hiçbir etkisinin olmadığını açıklamıştır. Alman Posta şirketi 2015 yılında, tarifeden kaçışa başlamıştır. Şirket, ver.di sendika özleşmelerini soyguna gidercesine bozmuştur. Deutsche Post, McKinsey 49’un yardımıyla, daha önce kurulmuş olan Delivery adlı kızkardeş firmalarını ön plana çıkarır. Bu zamana kadar Deutsche Post’ta sınırlı sürelerle çalışanlar, baskı yoluyla bu firmalara, düşük maaşla kadroya alınmışlardır.

2000’li yılların başından itibaren Schröder ve Merkel Berlin, Dortmund, Köln’de bulunan halka açık konutları politik amaçları doğrultusunda Cerberus, Fortress, Permira’dan satın almışlardır. Daha sonra bu konutlar borsa üzerinden BlackRock’a geçmiştir. BlackRock bu satın almalarla Federal Almanya’ın en büyük konut zengini oluyor. Kuzey Ren Bölgesi’nde LEG’in 130 bin , Deutsche Wohnen’ın 163 bin, Vonovia’nın da 400 bin kiralık dairesi bulunmaktadır. Bu üç şirketin en büyük hissedarı BlackRock’tur. Vonovia daireleri öyle yerlerde satın alıyor, modernize ediyor, özel dairelere dönüştürüyor ki, bu yerler en fazla konut ihtiyacı olan yerlerdedir. Böylelikle BlackRock Federal Almanya’da kiraların yükselmesine neden olmuştur. Kiracılar yerlerinden olarak yoksullaşmışlardır. Vonovia 2017 yılında, kazancını bir önceki yıla göre % 15 yüzde artırarak kendi hissedarlarının kazançlarının artmasını sağlamıştır. Vonovia, apartman giderlerini kendisine ek kazanç makinesi haline dönüştürmüştür. BlackRock’a bağlı konut firmaları 2017 yılında kazançlarını % 80 artırmışlardır.

Dünya kapitalizminin ağırlık noktasını oluşturan Batı dünyası sermayesinin daha çok Federal Almanya bölümüyle bir röntgenini çekmeye çalıştık. Bu dünyanın içinde kimler, hangi kuruluşlar yok ki! Devlet başkanları, siyasi parti yöneticileri, lobiciler, şirket yöneticileri, büyük patronlar, borsalar, multimilyarderler, merkez bankaları, finans kuruluşları, yatırım bankaları, sigorta şirketleri AB gibi birlikler… Daha neler neler! Liberalizm mi demiştiniz! Kim ne derse, desin, İmmanuel Wallerstein’in söylemiş olduğu “muhalif güçler(potansiyel olarak) dünya nüfüsunun yüzde yüzde 80’idir. Bu algılanırsa zafer kazanılabilir. Zirvedeki yüzde 1’e karşı savaş açıp, gerideki yüzde 19’u kendi saflarına çekmeye çalışmalıdır. Sınıf mücadelesi de tamı tamamına budur.”[2] Wallerstein’in bu sözlerini kulağımıza küpe etmemiz gerekiyor. Sanıldığı gibi dünyadaki her işveren cenneti yaşamıyor, onların da birilerine kölelik yaptığı bu büyük zincirden anlaşılıyor. Hele hele orta dereceli şirketlerin işlerini kaybetme korkusuyla tarikatlara üye olduğu gerçeğini için işine katarsak, dünya ekonomisinin ne kadar kaotik, işin ucunun nerelere kadar gittiğini, ne kadar vahşi bir dünyada yaşadığımızı anlayabiliriz. Ucu bucağı görünmeyen bu egemenlik kavgasının nerelere evrileleceğinin bileni yok! Gerçi geride kalan % 80’in “ikna” konusu da bütün gerçekliğiyle karşımızda durmaktadır.

BlackRock’un Alman Borsası’nda işlem gören şirketlerdeki hisseleri:

Şirket İsmi	BlackRock Hissesi	Öteki Hissedarlar
Vonovia	8,30	Massachusetts Financial (9,3), Norges, Deutsche Bank, AXA, BNP Paribas.
Fresenius Medical	7,37	Ana ortaklık Fresenius SE (30), Norges, Allianz Global.
Merck	7,20	Vanguard, College Amercia, Wellington, Fidelity, Norges.
Deutsche Post DHL	7,11	Federal Almanya/KfW (20),Norges, Deutsche Bank, Vanguard, Invesco, Deka, Fidelity.
Münchener Rück	7,11	SEB, Credit Suisse, Peoples Bank of China, Allianz, Berkshire Hathaway/Warren Buffett, Norges.
Allianz	7,05	Harris Associates, Morgan Stanley, Deutsche Bank, Vanguard, Norges, State Street.
Bayer	7,00	Temasek (Devlet Fonları Singapur), Sun Life, Capital World, Vanguard, Norges, Deutsche Bank.
E.ON	6,75	Norges, Credit Suisse, Morgan Stanley, Societe Generale.
BASF	6,61	Norges, Vanguard, Amundi, Deutsche Asset, Franklin, State Street, Deka.
Deutsche Bank	6,51	C-Quadrat/HNA (China, 7,9), Paramount+Supreme Universal/Katar Devlet Fonları, Norges, Cerberus.
Alman Borsası	6,45	Invesco, Capital Group, Dodge&Cox, Franklin Mutual, Royal Bank of Scotland, Norges, Baillie Gifford.
Commerzbank	6,01	Federal Almanya/KfW(15),Cerberus,Norges,Capital Group.
SAP	5,93	Gründer Hopp/Plattner/Tschira (23), Vanguard, Norges, Allianz, Deutsche Bank.
Siemens	5,84	Siemensfamilie(6), Katar, Vanguard, Norges, Deutsche Bank, State Street, Deka.
adidas	5,65	Groupe Bruxelles Lambert (Albert Frere), Elian, Fidelity, Norges, Capital Group.
Linde	5,60	Norges, Sun Life, Massachusetts Financial, Dodge&Cox, Artisan Partners.
Infineon	5,23	Allianz (5,7), Norges, Capital Group, Sun life, Kuveyt Devlet Fonları.
RWE	5,02	KEB+RW Holding, Vanguard, Norges, Dimensional Fund, JPMorgan, State Street.
Fresenius	4,94	Familien-Stiftung (26), Allianz Global, Norges.
Deutsche Telekom	4,92	Federal Almanya/KfW (32), Deutsche Bank, Norges, Vanguard, State Street, Deka, Lyxor.
Covestro	4,81	Bayer AG (14), Bayer Pensionfonds (9), Goldman Sachs, Norges, Standard Life.
Lufthansa	4,50	Societe Generale (5,1), Lansdowne, Norges, Deutsche Bank, Templeton.
Heidelberg Cement	4,49	Morgan Stanley, EuroPacific, Capital Group, Norges, Artisan Partners, First Eagle, Efiparind.
Daimler	4,16	Geely (9,7), Kuveyt (6.8), Renault-Nissan, Norges, Harris, Vanguard, Deutsche Bank.
Volkswagen	3,58	Porsche SE (30), Katar Devlet Fonları (14), Aşağı Saksonya Eyaleti (12), Norges, Vanguard.
Continental	3,22	Schaeffler-Familie (46), Harris, Vanguard, Norges, Deutsche Bank, Henderson Global, Oppenheimer, Allianz.
BMW	3,10	Qandt/Klatten ailesi (46), Capital Group, Norges,Credit Suisse.
Henkel	3,08	MFS International (3,9), Vanguard, Henkel AG, Swedbank, Allianz Global, Artisan Partners, Norges.
ThyssenKrupp	2,82	Krupp-Stiftung (21), Cevian (18), Elliot (3), Franklin Mutual, Norges.