Erdoğan ile Biden neden “iyi başlamadı”?

ERDOĞAN: “OBAMA VE TRUMP İLE İYİ ÇALIŞTIM AMA…”
İlk telefonlaşmanın Biden başkan olduktan üç ay sonra gerçekleşmesi ABD-Türkiye ilişkilileri için bir yeni dönem sinyali olarak yorumlanmıştı. Erdoğan’ın “iyi başlamadık” dediği ilişki nasıl ilerliyor?

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu için gittiği New York’ta açılışını yaptığı Türkevi’nde gazetecilerin sorularını yanıtladı. Erdoğan’ın uçak röportajları uçağa alınan basın mensupları tarafından yayınlandı.

Habertürk’ün haberine göre Erdoğan, Rusya’dan satın alınan S-400 hava savunma sistemleri için “Bizim için bitmiştir” dedi.

Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu için yaptığı ABD ziyaretinde Biden ile ikili bir görüşme olmadı.

Türkiye’nin F-35 savaş uçağı projesinden çıkarılmasını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Biden ile iyi başlamadıklarını söyledi:

Benim Başbakan, Cumhurbaşkanı olarak yaklaşık 19 yıllık yöneticilik hayatımda Amerika ile olan münasebetlerimde geldiğimiz nokta maalesef iyi bir nokta değil. Ben oğul Bush ile iyi çalıştım, Sayın Obama ile iyi çalıştım, Sayın Trump ile iyi çalıştım ama Sayın Biden ile iyi başladık diyemem.

İlk telefon üç ay sonraydı

20 Ocak’ta göreve başlayan Biden, 23 Nisan’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı aradı. Görüşme, Ermeni Soykırımı’nın yıldönümünden bir gün önce gerçekleşti.

Reuters haber ajansına bilgi veren kaynaklar, Biden’ın Erdoğan’a, 1915 olaylarını “Ermeni soykırımı” olarak tanıyacağını söylediğini bildirdi.

Biden, 24 Nisan’da Beyaz Saray resmi açıklamasında soykırım ifadesini kullanan ilk ABD Başkanı, sözcüğü kullanan Reagan’dan sonra ikinci başkan oldu.

Türkiye’den sert bir karşı açıklama gelmedi.

“Erdoğan çok endişeli olmalı”

Eski bir Penagon yetkilisi ve Amerikan Giriş Enstitüsü’nde öğretmen olan Michael Biden seçilince CNBC’ye verdiği de demeçte “Son birkaç yıldır ilişkileri bir arada tutan tek şey Erdoğan ile olan kişisel ilişkiler oldu” demiş ve eklemişti:

“Trump’ın görevden ayrılmasıyla Erdoğan çok ama çok endişeli olmalı.”

TIKLAYIN – CNN: Trump golf oynarken bile Erdoğan ile konuşuyor

Haberde, Türkiye ile ABD sorunları “Türkiye’de insan hakları ihlalleri; Türkiye’nin S-400’ler ile NATO’yu kızdırması ve “İslamcılara verilen destek” olarak sıralanmıştı.

Erdoğan’ın Doğu Akdeniz’deki doğalgaz kaynakları konusunda Yunanistan ve Kıbrıs’a yönelik saldırgan hamleleri de neden gösterildi.

Erdoğan için “otokrat” demişti

Biden, başkan adaylığı sırasında yürüttüğü kampanya sırasında verdiği bir röportajda Erdoğan’ı bir “otokrat” olarak tanımlarken, “yaptıklarının bedelini ödemeli” demişti.

“Soykırım” diyen ilk Başkan

Biden, 24 Nisan’da 1915 olayları için resmi olarak “soykırım” ifadesini kullanan ilk Amerika Birleşik Devletleri Başkanı olmuştu.

İstanbul Politikalar Merkezi Direktörü ve Sabancı Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Fuat Keyman, bianet’e konuyla ilgili şunları söylemişti:

Biden’ın 24 Nisan konuşmasında soykırım tanımını yapmasının, bugün ABD Başkan Yardımcısı olan Kamala Harris’i yardımcısı olarak tercih etmesiyle başladığını düşünüyorum.

İşin bu tarafı Türkiye’deki basında hiç konuşulmuyor ama Kamala Harris’e baktığımız zaman onun zaten California’daki senatörlük sürecinden gelen duruşunun, insan hakları savunucusu olmasının referanslarından birisi de Ermeni meselesiyle ilgili olan görüşleriydi.

Bu yüzden Biden-Harris başkanlığı Obama ya da diğer başkanların döneminden farklı. Kamala Harris bu yüzden de buradaki kilit aktörlerden biri, belki de başında geliyor.

Bu sadece Ermeni lobisinin desteğini almakla açıklanacak bir şey değil, ABD-Türkiye ilişkilerinin son süreçte farklı bir noktada olduğunu görüyoruz.

Kıbrıs sorununda Biden’a çağrılar

Erdoğan’ın Kıbrıs için iki devletli bir çözümü teşvik etmesi ve terk edilmiş Maraş kasabasını yeniden açma planı da uluslararası analistlere göre sorunlardan biri.

Demokrasileri Savunma Vakfı’nda yardımcı araştırmacı olan Morgan Lorraine Vina, RealClear’da yayınlanan bir makalesinde, “BM’nin Türk düşmanlığını caydıramaması göz önüne alındığında, ABD’nin Erdoğan’ın Kıbrıs’taki hamlesini engellemek için çok taraflı araçlardan daha fazlasını kullanması gerekecek” dedi.

Vina, “Güvenilir bir uluslararası direnişin yokluğunda Biden yönetimi başı çekmeli” dedi. ABD basınında çıkan haberlerde de Biden’ın Kıbrıs konusunda Erdoğan’a taviz vermeyeceği yorumları yapılıyor.

TIKLAYIN – Biden-Erdoğan: Gecikme, muamma ve açıklamalar

Obama döneminde Biden-Türkiye

Ekim 2014’te, Obama yönetiminin Başkan Yardımcısı ve şu anki ABD Başkanı Joe Biden, Foreign Policy’nin haberine göre Türkiye’yi de katarak şu iddiada bulundu:

“Türkiye, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, Esad’a karşı savaşacak herkese yüz milyonlarca dolar ve on binlerce ton silah temin etti, ancak tedarik edenler el-Nusra, el-Kaide ve dünyanın diğer yerlerin gelen aşırı cihatçı unsurlar oldu.”

Bu iddialar organize suç örgütü lideri olmakla aranan Sedat Peker’in iddialarıyla yakın zamanda tekrar gündeme gelmişti.

(Bianet – PT)