Makaleler

Published on Ağustos 31st, 2020

0

Kadınların ABD’de 100 yıllık oy hakkı – Gül Güzel

Central Park’taki (imago) gerçek kadın figürlerinin bulunduğu ilk anıt. New York Central Park’taki ilk kadın anıtı ve İlk defa kadınların onurlandırılması. Öyle kadınlar vardır ki, kadın hakları için verdikleri mücadeleyle, tarihe imza atmıştır, atıyor…

Yaşadığımız bütün dünya ülkelerinde kadınlar, Neolitik sürecinin bittiği andan itibaren erkil zihniyetin lüks kölesi olmaktan tam kurtulamadı. Ellerinden alınan bütün haklarını geri alabilmek için hala büyük bir mücadele veriyorlar. En doğal hakkı olan seçme ve seçilme hakkı dahi, hala kendisine verilen bir lütufmuş gibi değerlendiriliyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde de aynı sorunlara karşı mücadele eden kadınlar, ancak 18 Ağustos 1920 tarihinde seçme ve seçilme hakkını yasal olarak kazandılar. Tam da bu günün anısına, yüzyıl sonra, 3 mücadeleci kadının anıtı New York’taki meşhur Central Park’ta yerini aldı.

New York’taki Central Park’ta şimdiye kadar 23 ünlü erkeğin heykeli vardı. Şehir idaresi bu alana artık ne erkek, ne de kadın hiç bir heykelin konulmayacağını söylemişti. Ancak kadın aktivistlerin verdiği mücadele sonucu, bu karar değiştirilerek, alanda tarihe imza atmış kadınlardan Susan B. Anthony, Elizabeth Cady Stanton ve Sojourner Truth’un anıtı yerini aldı.

New York Central Park’taki Bronz anıt, ABD kadın hakları savunucusu Susan B. Anthony (1820-1906), Elizabeth Cady Stanton (1815-1902) ve Sojourner Truth (1797-1883)’a ait. Eski ABD başkan adayı Clinton anıtın açılışında, Kasım ayında yapılacak ABD başkanlık seçimine atıfta bulunarak, bu heykeldeki kadınları onurlandırmak için, Kasım’da yapılacak seçimlerde oy vermekten daha önemli bir şey olmadığını söyledi.

Kadınların 100 yıllık oy hakkı

Amerika Birleşik Devletleri’nde kadınların oy hakkı 18 Ağustos 1920’de başladı. O gün yapılan oylama ile, 19.Anayasa değişikliği o kadar çok ABD eyaleti tarafından onaylandı ki, böylece Birleşik Devletler ‘deki tüm kadınların oy kullanma hakkı garanti altına alındı.

Temmuz 1776 tarihli ABD Bağımsızlık Bildirgesinde, meşhur ve muğlak bir cümle var, “bütün insanlar eşit yaratılmıştır”der. Halbuki bu gerçeğe yaklaşılmadı bile. Yerli Amerikalılar – sözde Kızılderililer – ve Renkli İnsanlar, insan hakları ve medeni haklar için uzun süre beklemek zorunda kaldılar.

Amerika’nın (beyaz) kadınları, 19. yüzyılın ortalarında oy kullanma hakkı için baskı yapmaya başladı. Erken dönem kadın hakları aktivistlerinin 1848’de New York Eyaletinde bir araya gelmesi, bu siyasi katılım arzusunun ilk tezahürüydü. Susan Anthony ve Elizabeth Cady Stanton, 1863’te ilk büyük kadın derneği olan Kadın Sadık Ulusal Ligi’ni kurdu. Dernek ayrıca, aynı yıl Başkan Abraham Lincoln’ün Kurtuluş Bildirgesi tarafından kaldırılmaya yaklaştırılan köleliğe şiddetle karşı çıktı.

Dünya tarihinde ilkleri başaran bazı kadınlar:

1- Antik filozof ve matematikçi Hypatia (MS 355-415) ünlü İskenderiye Müzesi’nde ders veren ilk kadındı.

2- Maria Gaetana Agnesi (1587-1640) çocukken zaten çok başarılıydı: 11 yaşında yedi dil konuşabiliyordu. Bir yetişkin olarak Bologna’da matematik öğretti ve Avrupa’nın her yerinden entelektüellerle matematik problemlerini tartıştığı bir salon işletti.

3- Dorothea Christiane Erxleben (1715-1762) kadın çalışmalarının öncülerinden ve Almanya’da doktora yapan ilk doktordu.

4- Fransız Devrimi sırasında, Olympe de Gouges (1748-1793) hem erkek hem de kadınlara fayda sağlamak için yeni çağın başarıları için savaştı. İlk radikal kadın hakları aktivisti bunun bedelini hayatıyla ödemek zorunda kaldı.

5- Tarihçi ve arkeolog Gertrude Bell (1886-1926), 1926’da Bağdat Arkeoloji Müzesi’ni kurdu.

6- Sofonisba Anguissola (1532-1625 civarı) Rönesans’ın en başarılı ressamıydı. 1555’te “Üç Kız Kardeş Satranç Oynuyor” ile İtalyan resminin gündelik sahnesinin ilk tasvirini yarattı.

7- Fizikçi Lise Meitner (1878-1968) 30 yıl sonra Nobel Ödülü sahibi oldu. Yahudi olmasından dolayı 1938’de Almanya’yı terk etmek zorunda kaldı ve ABD’ye sürgüne gitti.

8- Devrimci Alexandra Kollontai (1872-1952), 1917 Ekim Devrimi’nden sonra Sovyet kabinesine katılan ilk kadındı.

9- Victoria Woodhull (1838-1927), 1872’de ABD’nin ilk başkan adayı oldu

10- Gökbilimci Caroline Herschel (1750-1848) birkaç kuyruklu yıldız keşfetti. Çeşitli sokaklar, gök cisimleri ve hatta aydaki bir krater, yerli Hanoverian’ın adını almıştır.

11- Dünyada uçak kaçırma eylemlerini gerçekleştiren ilk kadın” olarak tarihe geçen Leyla Halid, 29 Ağustos 1969 tarihinde, 840 numaralı Los Angeles-Tel Aviv uçuşunu gerçekleştiren bir Amerikan uçağını kaçırarak bütün dünyanın dikkatini Filistin davasına çekmeyi başardı.

12- Leyla Qasım’a Kürt halkının sesini dünyaya duyurmak amacıyla uçak kaçırdı. Uçak kaçırma eyleminde Leyla, 4 arkadaşıyla birlikte 24 Nisan 1974’te yakalandı. ‚‘‘Ben öldüğümde üzülmeyin, saç örgülerimden bayrak yapın!”dedi.


Gül Güzel – 31.08.2020

Tags:


About the Author



Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Back to Top ↑