5 ayda 320 barışçıl eyleme müdahale, 2123 gözaltı

ESHİD, 2021’in ilk beş ayında Türkiye’de en az 320 barışçıl toplantı ve gösteriye müdahale edildiğini, bu müdahalelerde en az 2123 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. 132 mülki idare kararı ile barışçıl toplantı ve gösteri hakkı kısıtlandığını bildirdi.

Eşit Haklar İçin İzleme Derneği (ESHİD), Ocak-Mayıs 2021 arasındaki beş ayı kapsayan “Barışçıl Toplantı ve Gösteri Hakkı Bülteni”ni paylaştı.

ESHİD, beş ayda Türkiye’de en az 320 barışçıl toplantı ve gösteriye müdahale edildiğini, bu müdahalelerde en az 2123 kişinin gözaltına alındığını açıkladı.

ESHİD’in elde ettiği verilere göre; 123 müdahale ile İstanbul en çok müdahalenin gerçekleştiği il olurken, onu 56 müdahale ile Ankara, 20 müdahale ile İzmir ve 18 müdahale ile Diyarbakır izledi.

Bu süre zarfında 107’si genel, 25’i spesifik kapsamlı olmak üzere toplam 132 mülki idare kararı ile barışçıl toplantı ve gösteri hakkı kısıtlandığını bildirildi:

*2021 yılının ilk 5 ayı boyunca yayımlanan genel ve spesifik kapsamlı mülki idare kararlarının 114’ü barışçıl toplantı ve gösterilerin yasaklanmasına, 1’i izne bağlanması, 17’si ise hem yasaklanması hem izne bağlanmasına ilişkin.

*2021’in ilk dört ayında ilan edilen en fazla mülki idare kararı; 14 kararla İstanbul,12 kararla Van, 10 kararla Osmaniye ve Hakkari, 9 kararla Siirt illeri olarak sıralanıyor.

*2021’in ilk beş ayında ilan edilen mülki idare kararlarının 99’unda gerekçe olarak pandemi gösterildi.

Ocak

*Ocak ayında toplam 34 barışçıl toplantı ve gösteriye müdahale edilmiştir. Bu müdahalelerin 6’sı Boğaziçi Üniversitesi protestoları ve çalışma yaşamına ilişkin protestolara yönelik müdahaleler, 5’i açlık grevlerine destek protestolarına ve 4’ü ise kadın hakları protestolarına yönelik yapılan müdahalelerdir. Ocak ayında ilan edilen toplam 20 mülki idare kararının; 19’u genel, biri ise spesifik kapsamlı kararlardır.

Şubat

*Şubat ayında, 67 barışçıl toplantı ve gösteriye müdahale edilmiştir. Bu ay içerisinde gerçekleşen müdahalelerin; 25’i Boğaziçi Üniversitesi protestolarına, 15’i cezaevi gözaltı ve tutukluluğa ilişkin protestolara, 8’i ise çalışma yaşamına ilişkin yapılan protestolara yöneliktir. İlan edilen 31 mülki idare kararının; 27’si genel, 4’ü ise spesifik kapsamlı kararlardır.

Mart

*Mart ayında, 67 barışçıl toplantı ve gösteriye müdahale edilmiştir. Mart ayı boyunca müdahale edilen barışçıl gösterilerin; 20’si kadın haklarına, 11’i 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ve 9’u ise çalışma yaşamına ilişkin protestolara yöneliktir. 22’si genel, 8’i spesifik olmak üzere toplam 30 mülki idare kararıyla barışçıl toplantı ve gösteriler kısıtlanmıştır.

*8 Mart Dünya Kadınlar Günü kapsamında, 8 Mart tarihinden önce ve sonra yapılmak istenen barışçıl gösteriler polis tarafından engellenmiş veya mülki idare tarafından yasaklanmıştır. 22 Şubat’ta Avcılar Kadın Platformu tarafından yapılmak istenen 8 Mart Sergisi engellenmiştir.

*21 Mart’ta kutlanmak istenen Newroz ise Aydın, Tunceli, Mardin ve Osmaniye’de Valilik tarafından yasaklanmıştır. Mardin Derik Kaymakamlığı, yayımladığı yasak kararında HDP’ye açılan kapatma davasını gerekçe olarak göstermiştir.

Nisan

*Nisan ayında, 82 barışçıl toplantı ve gösteriye müdahale edilmiştir. Nisan ayı boyunca müdahale edilen barışçıl gösterilerin; 18’i 1 Mayıs kutlamalarına, 16’sı çalışma yaşamına ve 10’u da “128 milyar nerede?” temalı eylemlere yönelik müdahalelerdir. Bu ay boyunca, 24’ü genel, 5’i spesifik olmak üzere toplam 29 mülki idare kararı ilan edilmiştir.

Mayıs

*Mayıs ayında, 70 barışçıl toplantı ve gösteriye müdahale edilmiştir. Müdahale edilen barışçıl gösterilerin; 26’sı 1 Mayıs eylem ve etkinlikleri, 5’i Filistin’deki hak ihlallerine yönelik protestolar, 4’ü çalışma yaşamı ve yine 4’ü ise çevre hakkı eylemlerine yöneliktir. Ay boyunca 15’i genel, 7’si spesifik olmak üzere toplam 22 mülki idare kararı ilan edilmiştir.

*1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü için yapılmak istenen kutlama, yürüyüş, bildiri dağıtma, pankart açma ve basın açıklaması gibi eylemlere İstanbul, Ankara, İzmir, Trabzon ve Artvin’de müdahale edilmiştir. Nisan ayında İçişleri Bakanlığı tarafından pandemi gerekçesiyla yayınlanan genelge ile 81 ilde 17 Mayıs’a kadar “sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile birlikler ve kooperatiflerin genel kurul dahil yapacakları geniş katılımlı her türlü etkinlik” yasaklanmıştır. Genelge ile birlikte hafta sonları ilan edilen sokağa çıkma yasakları 1 Mayıs kutlamalarını kısıtlamak, yasaklamak ve müdahale etmek için gerekçe olarak gösterilmiştir. Ayrıca Mardin’de tüm etkinlikleri izne bağlayan; Denizli, İstanbul, Karaman, Kocaeli, Muğla, Siirt ve Van’da eylem ve etkinlikleri yasaklayan kararlar 1 Mayıs kutlamalarını etkilemiştir.

*Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın (TİHV) açıklamalarına göre 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlamaları ve eylemleri kapsamında 354 kişi gözaltına alınmış ve İstanbul’da gözaltına alınan 256 kişiye para cezası kesilmiştir.

(Bianet)