Almanya’da partilerin Türkiye politikası nasıl?

Şansölye Angela Merkel, Türkiye-Almanya ilişkilerinde ticaret ve göç sebebiyle bir nevi bariyer oldu. İç eleştiriler de alan Merkel’in alternatiflerinin Türkiye bakış açısı ise şöyle…

Almanya’da bir seçim sonucu şimdiye kadar birçok uzmana ve gazeteciye göre nadiren bugünkü kadar belirsiz oldu.

Berlin’in Ankara’ya yönelik gelecekteki politikası, özellikle ilgili mülteci sorunları, gelecekteki koalisyon ortaklarının üzerinde anlaşmaya varması gereken konulardan biri.

İstanbul’da yaşayan politika uzmanı Dr. Ronald Meinardus,Angela Merkel’in 16 yıllık iktidarı boyunca, Almanya ve Türkiye arasındaki ilişkiler iniş ve çıkışlar gördüğünü vurgularken şu yorumu yapıyor:

2015 mülteci krizi, Berlin’deki iç politika ve Berlin ile Ankara arasındaki ilişki için bir dönüm noktası olarak adlandırılabilir. O zamandan beri Berlin, Türkiye ile iyi ilişkilerin hayati önemini vurguladı: “Avrupa Birliği ile Türkiye arasında mümkün olduğunca güçlü bir işbirliğinin yanı sıra dış ve güvenlik konularında yakın bir stratejik işbirliği istiyoruz.”
Hıristiyan Demokratlar (CDU) 2017 seçimleri için manifestolarında yazdılar. Aynı zamanda bu takdirin de sınırları vardı: “Türkiye’nin [AB’ye] tam üyeliğini reddediyoruz.”
CDU, bu yılki manifesto aşağı yukarı aynı mesajı iletirken, – AB üyeliğinin önemli konusuna ilişkin olarak – ifadeler olumsuz bir şekilde değiştirildi: “Bizimle birlikte Türkiye için AB üyeliği olmayacak”. Parti, alternatif olarak “yakın bir ortaklık” öneriyor. Ayrıca, bu ifade, Merkel’in daha önce “imtiyazlı ortaklık” konusundaki konuşmasından daha zayıf ve daha az kararlı.

ekathimerini’de yayınlanan analizde Dr. Meinardus şöyle devam ediyor:

En azından dışişleri bakanının partisi olduğu ve son anketlerin seçmen tercihinde artış olduğunu gösterdiği için, Sosyal Demokrat Parti’nin (SPD) Türkiye konusundaki programatik tutumları özel bir ilgiyi hak ediyor.

Parti, manifestosunda Türkiye’yi üç cümleyle ele alıyor:

“Türk hükümetinin iç ve dış politikasındaki gelişmeleri kaygıyla izliyoruz. Türkiye hukukun üstünlüğü, demokrasi ve uluslararası hukuk ilkelerine saygı göstermelidir. Bu konuları eleştirel bir şekilde ele almak için AB ile Türkiye arasındaki diyaloğu yoğunlaştırmak çok acil.”

Sosyal demokratlar ve liberaller

Almanya Sosyal Demokratları, 2017 manifestolarından farklı olarak, Türkiye’nin Brüksel ile yaptığı üyelik müzakerelerine herhangi bir atıfta bulunmaktan kaçınıyor.

Berlin’de kurulacak bir hükümetin bugün olduğu gibi iki parti yerine üç siyasi partiyi bir koalisyonda bir araya getirmesi pekâlâ mümkün.

Kabine pozisyonları için olası bir rakip, Hür Demokratlar (FDP). Parti, bu yılki seçim manifestosunda, 2017’de olduğu gibi, Almanya’nın liberalleri katılım müzakerelerinin sona ermesini savunuyor:

“Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından otoriter bir şekilde yönetilen bir Türkiye, üyelik için aday olamaz” diyor.

Aynı zamanda liberaller ileriye bakıyor: “Erdoğan’dan sonra bir Türkiye olacak” ve Berlin, özellikle Türk sivil toplumu ile işbirliğini yoğunlaştırarak bu olasılığa hazırlanmalı. Die Linke’in bir hükümete katılma şansı zayıf olarak görülüyor. Sol parti manifestosunda, 2016 AB-Türkiye mülteci anlaşmasının iptal edilmesini ve Almanya’dan Türkiye’ye tüm askeri silah ihracatının durdurulmasını talep ediyor. Daha da önemlisi, bunlar Almanya’nın Yeşiller Partisi’nin hemfikir olduğu iki nokta. Manifesto, “AB-Türkiye anlaşması, uluslararası sığınma hukukunu baltalıyor ve feshedilmelidir” diyor.

Tüm büyük siyasi partiler Türk hükümetinin hakim iç ve dış politikasına yönelik eleştirilerinde hemfikir olsalar ve otoriterliğe doğru artan eğilimler olarak adlandırdıkları şeyi reddederken, Berlin’in nasıl tepki vermesi gerektiği konusunda farklılıklar var.

Türkiye’nin AB ile gelecekteki ilişkisi tartışmasız en önemli gösterge.

Yeşiller’in bakış açısı sert

26 Eylül seçimleri için hazırlanan programında Yeşiller, “Siyasi hedefimiz, AB üyeliği için görüşmelerin yeniden başlatılmasıdır” derken, bunun ancak Türkiye’de demokrasi ve hukuk devletine geri dönüşü sağlayacak bir “U dönüş” ile mümkün olabileceği belirtiliyor.

DW Türkçe’ye göre “Türkiye ile AB’yi birbirinden ayıran gerekçelerden çok birbirine bağlayan nedenler var” tespitine yer veriler programda, Türkiye-Almanya ilişkilerinin ortak göç tarihi nedeniyle “yakın ve çok yönlü” olduğu belirtiliyor.

Demokrasi ve insan hakları konularında büyük hassasiyet gösteren Yeşiller, Türkiye’de son dönemde hukuk devleti ve insan hakları alanındaki ihlaller kınanırken, “Türkiye’de demokrasi ve hukuk devleti, eşitlik ve insan hakları için mücadele edenlerin yanında duruyoruz” diyor.

Parti programında AKP hükümetinin “agresif dış politikasından” vazgeçerek çok taraflı dış ve güvenlik politikasına dönmesi beklentisinin altı çiziliyor.

Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkma kararını iptal etmesi de kayda geçirilen beklentiler arasında yer alıyor.

AB’de yer görmeyenler

Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU), onun Bavyera’daki kardeş partisi Hıristiyan Sosyal Birlik (CSU) ve sağcı Almanya için Alternatif (AfD), Türkiye’ye Avrupa Birliği’nde yer görmezken, diğer partiler, değilse de daha az açık sözlü.

Dr. Meinadrus, “Almanya’nın Türkiye’ye yönelik politikalarına ilişkin en önemli değişikliklerin, Yeşiller’e – Die Linke’den bahsetmiyorum bile – Alman dış ilişkilerinde belirleyici bir rol oynama yetkisinin verilmesi durumunda beklenebilir” diyor.

(Bianet)